‘Naar vriendschap zo een mateloos verlangen’: dat staat op het Homomounument in Amsterdam, een dichtregel van Jacob Israël de Haan uit het gedicht ‘Aan eenen jongen visscher’. De Nederlandse schrijver De Haan (1881-1924): wie was hij? Voorvechter van homoseksualiteit, maar hij trouwde ‘keurig’. Orthodoxe Joden vereren hem als een heilige, maar hij schreef menig homo-erotisch werk. Antizionist, maar hij emigreerde in 1919 als zionist naar Palestina. In 1924 werd hij in Jeruzalem doodgeschoten door een lid van een zionistische organisatie, met medeweten van de latere tweede president van Israël. ‘Vrijwel de gehele orthodoxie van Jerusalem’ was op zijn begrafenis. Enkele jaren geleden werd zijn naam aangeroepen bij een wegblokkade, die orthodoxen opwierpen om te protesteren tegen de ‘ontheiliging van de Sabbat’ in Tel Aviv. En dan tóch die regel op het Homomonument: een mysterie. Op dinsdag 23 september vindt in Amsterdam een studiemiddag over hem plaats (bron: persbericht)
Die middag wordt de De Haan Stichting in het leven geroepen, met als doel het mysterie rond hem weg te nemen, door studie over zijn leven en werken te bevorderen. In 1952 ontstond een vriendenkring: het De Haan genootschap, maar die stierf een stille dood en wordt nu nieuw leven ingeblazen. Daarna volgt de eerste studiebijeenkomst. De middag begint om 16.00 uur in het Museumcafé Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, Oude Turfmarkt 129 (bij de Munt). Onderwerpen die aan bod komen, zijn onder andere: ‘Was De Haan een ‘tachtiger’ of een ‘negentiger’’ (vaderlandse literatuurstromingen), ‘Hoe homoseksueel is de Haan’, ‘De Haan als rechtskundige’ en ‘verdwaald in Palestina’. De middag wordt afgesloten met een discussie en daarna een borrel. De toegang is gratis.
Jacob Israël de Haan kwam uit een groot orthodox Joods gezin, dat in 1885 naar Zaandam verhuisde. Hij werd onderwijzer, marxist, lid van de SDAP, studeerde rechten en promoveerde in 1916. Hij verruilde socialisme voor zionisme, werd religieus en emigreerde naar Palestina. Hij pleitte voor vreedzaam samenleven van Joden en Arabieren en moest dat in 1924 met de dood bekopen. Nog tijdens zijn leven waren zijn romans al vergeten en ging hij dichten: vaak over homoseksualiteit. Toen de homo-emancipatie zich in de jaren 70 van de vorige eeuw ontwikkelde, herleefde de belangstelling voor zijn romans ‘Pijpelijntjes’ over het leven in volkswijk de Pijp in Amsterdam en de homoseksuele roman ‘Pathologieën’.
Lees ook:Jacob Israël de Haan Lezing 2012
Lees ook:Jacob Israël de Haan lezing Amsterdam
Lees ook:Derde Jacob Israël de Haan lezing
Lees ook:Het eind dat niemand keren kan – Joseph Israël de Haan
Lees ook:Achtste Jacob Israël de Haan-lezing: woensdag 19 oktober
Wanneer zoiets menselijks en in wezen edels als vriendschap maar meteen sexueel wordt gekleurd dan is er iets mis met de maatschappij. Jacob Israel de Haan werd waarschijnlijk gedood door een politieke partij die sekularisatie van Joden wilde propageren (allemaal in Israel nog voor oprichting der Staat)en terugkeer naar G’d bijna een doodzonde vond, zeker van deze beroemde Nederlandse dichter en journalist.. Hij, de Haan schreef prachtige gedichten, o.a. “in de nacht hoor ik Uw stem/Stad van mijn Land Jeruzalem/ Eer ik U mijn Stad dan vergete/Vergete ik mijn moeder en mijn jeugd” (mijn excuses voor eventuele fouten, in Israel verkoopt men die gedichten nergens).
Homosexueel? Met dat etiket is de Haan zeker niet gedekt (ik bedoel niets geestigs). Doet het er trouwens veel toe of af? Een mens is een mens, geen sexmachine.
Homoseksueel is niet automatisch hetzelfde als seksmachine. Zijn dichtregel op op het Homomonument (‘naar vridnschap zulk een mateloos verlangen’) getuigt daarvan.
ik bedoelde: vriendschap.
Pingback: Expositie ‘Monument van Trots’ | Gay