Het jaar 2016 wordt ‘het jaar van het volk’: in 1989 toen de Berlijnse Muur op 9 november viel, dit jaar vanwege de brexit en de verkiezing van Trump (ook op 9/11, wat is dat toch met die datum?). Ogenschijnlijk totaal verschillende gebeurtenissen, maar zijn die verschillen zijn kleiner dan je denkt: iedere keer was de kracht van het volk allesbepalend. In 1989 reden om euforisch over wereldvrede te mijmeren, in 2016 om je over een dreigende Apocalyps op te winden.
In 1989 jubelden ‘Alle Menschen werden Brüder‘, in 2016 zet de ‘boze witte mens’ zich af tegen ‘het establishment’ en gooit alle tegenstanders op één hoop: politici, journalisten, Grachtengordelbewoners, kunstenaars, intellectuelen, homo’s. Is dat niet onze eigen schuld? Hebben wij – van die grote hoop – er niet zelf voor gezorgd dat veel mensen zich weggezet, afgeserveerd voelen? En denken zij: ‘Nu zijn WIJ aan de beurt’, nu een sterke man het voor ze op lijkt te nemen? Geef ze ‘es ongelijk … Clinton maakte de kapitale fout Trump-stemmers als ‘deplorables’ af te schilderen, social media staan vol posts over ‘domme kiezers’ en media, politici en ook wij doen er volop aan mee. Moeten we niet de hand in eigen boezem steken? Laat ik een klein persoonlijke anekdote vertellen, ‘als voorzet’.
Als ex-danser gaf ik de jaren ’90 balletlessen in slaapsteden. Lelystad, Almere en Maarssenbroek: paradijselijke pas-gebouwde oorden, met woonerven, doorzonwoningen, veel groen, speelruimte en scholen, maar moeders klaagden er steen en been. De opkomst van Pim Fortuyn verbaasde mij niet: hij spinde garen bij de onvrede die er ik tien jaar lang om me heen had gezien. In Almere bleek een van de moeders ooit in Amsterdam bij mij in de buurt te hebben gewoond, in een zijstraatje. In de jaren ’80 was ze van drie-hoog-achter verhuisd naar het gloednieuwe Almere-Haven. Ik moest – jaren na dato – deze week aan haar terugdenken.
Bij een kop koffie met de moeders vertelde ik dat de gemeente zes panden wilde slopen en dat ik met de bewoners uit ons pand een petitie was gestart. ‘Ik ben bang dat ze die niet willen tekenen en argwanend naar ons kijken in de trant van ‘die jongens daar’.’ Daarop antwoordde de moeder in kwestie: ‘Já! Dát vonden we!’ Het pand waarin ik woonde, werd bevolkt door jonge homo’s: artiesten, kritisch, op onszelf gefocust, met weinig oog voor de buren. Niet dat we op hen neerkeken, we hadden er simpelweg geen contact mee, ze stonden ‘te ver van ons vandaan’. Maar op hun beurt keken zij natuurlijk op hun manier naar ons, bedacht ik me deze week. En konden zich best wel eens ‘weggezet’ hebben gevoeld, ‘afgeserveerd’. Het is maar een anekdote, maar voor mezelf genoeg stof om eens stevig na te denken!
Lees ook:KNVB-voorzitter doet aftrap ‘Homo! is geen scheldwoord’
Lees ook:Homocafé M’n Ex in Almere gaat dicht
Lees ook:Almere Gay café ‘M’n Ex’ weeklang 24 uur open
Lees ook:Jorritsma homomoeder
Lees ook:Historisch pand in Londense homohart door brand verwoest