Koud aangekomen in Berlijn, na een treinreis door de sneeuw in een onverwarmde treincoupé, dook ik de avond erop linea recta in het Duitse verleden en woonde een voorstelling van de musical Cabaret bij. De verhaallijn wijkt af van de film uit 1972 met Liza Minelli, maar de strekking is dezelfde: in Berlijn rond Oudejaar 1929/30, de overgang van de roaring twenties naar duistere tijden. Hoewel het zich dáár en meer dan een halve eeuw geleden afspeelt, lagen de linken met Nederland anno 2010 voor mij als vers aangekomen polderboy voor het oprapen.
Ook toen werd links, kritisch, creatief en intellectueel met weerzin bekeken door een opkomende groep – laten we zeggen – populisten. Ook toen moest een complete bevolkingsgroep het ontgelden en koos menigeen ervoor om pragmatisch mee te doen of zich gedeisd te houden, om eigen hebben en houden te redden. Menig lid van de bedreigde minderheidsgroep zag geen gevaar: geboren in Duitsland, zou hem of haar toch vast en zeker niets gebeuren? Het betrof de Joden: de geschiedenis heeft geleerd wat er met hen gebeurde, en hoe andere minderheidsgroepen daarna volgden.
Veel homo’s stemden dit jaar op de PVV: daar valt vast één en ander voor te zeggen, maar als rechtgesnaarde homo krab ik mezelf achter de oren. Een bevolkingsgroep die anderen het licht in de ogen niet gunt, kan het later wel eens op mijn groep – en dus op mij – hebben gemunt. Hoewel kanselier Angela Merkel riep dat ‘Multiculti in Duitsland is mislukt’: Berlijn kent voorlopig nog geen hysterische Nederlandse toestanden. Het roze stadsmagazine Siegessaule liet twee transseksuelen (Kieztherapeutinnen Edeltraut P. en Tara O’Hara) Neukölln onderzoeken: een oude wijk die samen met het aangrenzende Kreuzberg veel buitenlanders (met name Turken) telt. Van de 300.000 inwoners is 40 procent niet-Duits en er wonen 160 nationaliteiten. Ook in Neukölln zijn homo’s in elkaar geslagen. Hoewel de Neuköllners hun wijk omschrijven als ‘ein harter Kiez’, vindt het merendeel het er vredelievend en tolerant: alle bevolkingsgroepen kunnen er door één deur, van burkadraagster tot leernicht.
In 2004 keerde de musical Cabaret terug naar de plek waar ze thuishoort: Berlijn, in Bar Jeder Vernunft, een Spiegeltent, naar ik meen in de jaren ‘80 het kloppend hart van de Amsterdamse Boulevard of Broken Dreams. In juli 2010 verhuisde de musical naar Tipi am Kanzleramt: een luxe tentencomplex pal naast de regeringszetel van de bondskanselier in de buurt van de Reichstag. De voorstelling is een aanrader: een klein maar fijn ensemble en het publiek zit net als in de jaren ’20 aan tafeltjes te eten en te drinken. Bloedstollend was het moment waar één van de hoofdrolspelers Joods bleek en zijn verloofde ervoor koos met hem te breken om haar eigen hachje te redden. Je kon een speld horen vallen in de zaal. Iets dat in het oorverdovende Nederland op dit moment node wordt gemist. Nederland moet zich maar eens spiegelen aan die musical Cabaret.
Lees ook:Kiss of the Spider Woman – de musical
Lees ook:Vlucht vooruit naar Berlijn
Lees ook:Actrice en oud-voorzitter COC Amsterdam Cox Habbema overleden
Lees ook:Paul de Leeuw wint Televisier-Ring
Lees ook:Voorvechter homomilitairen VS ontslagen